تولید مثل کرم خاکی
تولید مثل کرم خاکی از طریق تخم گذاری یا بهتر بگوییم کوکون گذاری ( کپسول حاوی تعدادی تخم ) صورت میگیرد .
تولید مثل کرم خاکی زیاد و با سرعت انجام میگیرد . در این پست به بررسی تولید مثل کرم خاکی و شرایط رشد ، نحوه جفت گیری و چرخه زندگی یک نسل تا نسل بعد می پردازیم .
جفت گیری در تولید مثل کرم خاکی
روش‌های جفت‌گیری و تولید مثل کرم خاکی برای همه گونه‌ها یکسان نیست، کرمهای خاکی در اکثر ماه‌های سال می‌توانند تولید مثل کنند و مخصوصاً در ماه‌هایی که رطوبت هوا زیادتر است، افزایش می‌یابد لقاح از نوع تقاطعی بوده و معمولاً ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد در هنگام جفت‌گیری دو کرم از سطح شکمی بدن هایشان بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند و طوری به یکدیگر میچسبند که سر هر یک مقابل دم دیگری و در جهت مخالف هم قرار میگیرد و جهت اینکه دو کرم محکم تر یکدیگر را در برگیرند سیتای هر کرم در ناحیه اتصال و پوشیده شده به داخل بدن کرم دیگر فرو می‌رود دو کرم بوسیله ترشحات غده‌ای محکم به همدیگر میچسبند.
در این هنگام ذرات موکوس زیادی ترشح شده به طوری که هر کرم به وسیله آن پوشیده شده تا هیچ اکسیژنی به اسپرم‌ها برخورد نکند چون اکسیژن برای اسپرم‌ها مضر است. نحوه قرار گرفتن کرمها به گونه‌ای است که منافذ اسپرماتیکا در مقابل قسمتی از کمربند تناسلی کرم دیگر که راه ورود اسپرم است قرار میگیرد و به وسیله یک مجرای چسبناک بین قطعه نهم و حاشیه خلفی کمربند تناسلی، دو مجرای چسبناک به هم میچسبند در هر کرم یک جفت شیار سمینال که از بند XV تا کمربند تناسلی امتداد می‌یابد تشکیل می‌گردد و از این شیارها اسپرماتوژن از بدن یک کرم عبور کرده، وارد کیسه دریافت کننده منی کرم دیگر می‌گردد.
تولید مثل کرم خاکی
چرخه زندگی در تولید مثل کرم خاکی
۲۷۰۰ تا ۳۲۰۰ گونه کرم خاکی وجود دارد که مناسب‌ترین گونه برای تولید ورمی کمپوست Eisenia Foetida می‌باشد، که به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز و کوچکتر از کرمهای خاکی معمولی است. ورمی کمپوست ها دارای پوست بسیار ظریف و حساسی می‌باشند که از طریق روزنه‌های آن تنفس می‌کنند لذا از نور آفتاب و بارندگی که موجب خشکی پوست یا خفگی آنها میشود گریزان بوده و باید آنها را از این دو عامل حفظ نمود. حدود ۸۵ درصد از وزن کرم ورمی کمپوست را آب تشکیل می‌دهد. عمل جذب و دفع آب از طریق دیواره بدن کرم انجام میگیرد. کرمهای ورمی کمپوست جانورانی خون سرد و دارای پنج قلب می‌باشند که در صورت دو نیم شدن نمی‌میرند و سعی در ترمیم و بازسازی قسمت از دست رفته خود می‌نمایند.
نرخ رشد و تکثیر در تولید مثل کرم خاکی و فاصله دو نسل
در تولید مثل کرم خاکی فاصله بین دو نسل (از تخم تا تخم) در شرایط نرمال حدود سه ماه و عمرکرم‌هایی ورمی کمپوست بین یک تا دو سال متغیر است. زمان لازم برای بلوغ کرمهای ورمی کمپوست ۶۰ تا ۹۰ روز است و جمعیت کرمها در عرض ۲ تا ۴ ماه دو برابر میشود. وزن هر کرم ورمی کمپوست نیم تا ۱ گرم و در هر کیلوگرم کرم حدود ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ نخ کرم وجود دارد.
اندام جنسی در تولید مثل کرم خاکی
تولید مثل کرم خاکی با اندام های جنسی هرمادوفریت صورت میگیرد . یعنی آنها هم اندام جنسی ماده و هم نر را دارا هستند .
تولید مثل خیلی معمولی بر روی سطح زمین اتفاق می افتد . دو کرم که به سن باروری رسیده اند به یکدیگر از قسمت کلیتلوم – Clitllum میچسبند . تمایز بین کرم های کوچک و بزرگسال کاملا با داشتن اندام کلیتلوم مشخص است .
دو کرم به یکدیگر طبق شکل میچسبند و اسپرم از طریق منافذ پوست به اندامک جنسی کرم دیگر وارد میشود. هر دو کرم ترشح ماده ای دارند که باعث میشود تبادل اسپرم در شرایط امنی صورت بگیرد .
تا ترکیب اسپرم با تخمک کلیتلوم در امتداد بدن هر دو کرم حرکت میکند .
کرمهای خاکی معمولاً جفت لقاحی ندارند. چون این جانوران هرمافرودیت هستند. (هر فرد دارای هر دو اندام تولیدمثلی نر و ماده می باشد). در هر کدام اندامهای جنسی نر و ماده در قسمت شکمی جای دارند.
اندام های تولید مثل کرم خاکی
اجزای دستگاه تولیدمثل نر کرم خاکی
الف) دو جفت بیضه کوچک و بزرگ در حلقه دهم و یازدهم
ب) یک قیف اسپرمی مژکدار
پ) مجرای کوتاهی بنام مجرای آوران
ت) مجرای وابران
ث) منفذ تناسلی نر در حلقه پانزدهم
ج) دو جفت کیسه اسپرمی بزرگ در حلقه های نهم تا سیزدهم
بخش های دستگاه تولید مثل ماده کرم خاکی
الف) یک جفت تخمدان در جلوی حلقه سیزدهم
ب) دو قیف تخمدانی
پ) اویدوکتها که در حلقه چهاردهم قرار دارند و به خارج مربوط می شوند.
ت) دو جفت جایگاه اسپرمی در حلقه های نهم و دهم که به هنگام جفت گیری، اسپرم دریافت و ذخیره می نماید تا آنکه تخمها را در موقع لازم در پیله ها بارور سازد.
مطالب مرتبط :
تولید مثل در کرم های ورمی کمپوست
چرخه زندگی و تولید مثل کرم ورمی کمپوست
دستگاه گوارش تنفس دفع کرم ایزینیا فتیدا
فردین
محمد نادمی